Otkrivanje potencijala: Prate li univerziteti u BiH svjetske standarde

U konkurenciji sa gotovo 400 univerziteta, tim Pravnog fakulteta Univerziteta u Prištini stigao je, na takmičenju The Willem C. Vis International Commercial Arbitration Moot, do tri najbolja na svijetu.

Studenti ovog fakulteta, prema navodima predsjednice Kosova Vjose Osmani, ostavili su iza sebe univerzitete poput Harvarda, Yalea, Stanforda, Oxforda, Cambridgea, Princetona i druge u prestižnom takmičenju iz oblasti prava.

Ovo izuzetno priznanje nameće pitanje – kako Bosna i Hercegovina stoji u toj oblasti?

 

Sve veći broj umjetnika

Prošle godine, na osnovu podataka iz naučne baze Web of Science, utvrđeno je da su istraživači Univerziteta u Sarajevu izradili najveći broj naučnih publikacija iz oblasti prirodnih i medicinskih nauka, kao i tehničkih koje uključuju inženjerstvo i tehnologiju.

Podaci iz naučne baze Scopus pokazuju sličnu sliku, te je u ovoj bazi u 2023. godini zabilježen najveći broj naučnih publikacija u oblastima tehničkih nauka (sa fokusom na kompjuterskim), te u medicinskim i društvenim oblastima.

“Njihova prepoznatljivost nije ograničena samo na nacionalni nivo, već su bh. umjetničke akademije već dugi niz godina afirmisane i van granica, kako u Evropi, tako i u svjetskim okvirima”, rekao je za Al Jazeeru Rifat Škrijelj, rektor Univerziteta u Sarajevu.

Neka od dostignuća koja svjedoče o njihovom rastućem uticaju u međunarodnim akademskim krugovima su priznanje Evropske komisije „Izvrsnost u istraživanju“, Erasmus Povelja u visokom obrazovanju 2021-2027 (ECHE), članstvo u EUPeace alijansi i UNICA Mreži.

Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Sarajevu, postigao je međunarodni uspjeh dobivanjem projekta “STone monument Ensambles and the Climate Change Impact“ – STECCI), iz programa Horizon Europe.

“Postignuti uspjeh ima i dodatnu vrijednost ako se u obzir uzme činjenica da je po prvi put u BiH Univerzitet u Sarajevu koordinatorska institucija istraživačkog projekta u okviru Horizon Europe programa. Uz projekat STECCI, od 2022. godine je odobreno još osam Horizon Europe projekata.”

Trenutno imaju 140 aktivnih bilateralnih sporazuma o akademskoj saradnji te sudjeluju u 230 sporazuma u okviru Erasmus+ programa za međuuniverzitetsku razmjenu.

U januarskom izdanju Webometricsovog rangiranja, nalazi se na 1.570. mjestu na svjetskoj listi u poretku više od 32.000 univerziteta koji su obuhvaćeni rangiranjem po tri kriterija: utjecaj, otvorenost i izvrsnost, što ga svrstava u prvih pet posto svih univerziteta na ovoj listi.

“Na QS rang-listi najboljih svjetskih univerziteta za 2024. godinu nalazimo se između 1.201. i 1.400. mjesta, kao jedini rangirani univerzitet iz BiH. Na QS rang listi za Evropu 2024 Univerzitet u Sarajevu se nalazi na 488. poziciji”, pojašnjava Škrijelj.

 

Zašto je bitan Webometrics?

Webometrics, koji je sastavila španska istraživačka institucija Cybermetrics Lab, je sistem rangiranja koji ocjenjuje i rangira akademske institucije na osnovu njihovog prisustva i uticaja na Internetu.

Njegov cilj je da pruži pouzdane i ažurne informacije o efikasnosti univerziteta širom svijeta, motivirajući ih da objavljuju obrazovne i naučne materijale na Internetu i povećaju svoje umrežavanje. Za razliku od prethodnih rangiranja koje su se fokusirale na vrhunske univerzitete u razvijenim zemljama, Webometrics uključuje sve univerzitete u svijetu koji su objavili svoje web stranice.

Sa više od 40.000 ocijenjenih akademskih institucija, takav sistem rangiranja pokriva veliki broj visokoškolskih ustanova u svijetu. Pruža globalne i regionalne rang-liste, pokrivajući Sjevernu Ameriku, Latinsku Ameriku, Evropu, Aziju, Afriku, arapski svijet i Okeaniju.

Trenutno Webometrics ocjenjuje univerzitete na osnovu četiri indikatora, koji su kategorizirani u dvije različite grupe ili komponente – aktivnosti, prisutnost, otvorenost i izvrsnost.

Ova metodologija osigurava relevantnu procjenu univerziteta i pruža uvid u njihov učinak i poziciju u digitalnom području.

 

Čuvena biblioteka

Pravni fakultet ima priznanje najstarije akademske institucije specijalizovane za društvene nauke u BiH. Osnovan je 1946. godine, što ga čini starijim i od Univerziteta.

“U protekloj godini objavili smo 99 naučnih i stručnih članaka objavljenih u periodičnim publikacijama, poglavlja u knjigama ili zbornicima, monografija te objavljenih radova na naučnim konferencijama”, rekla je Amila Ferhatović, prodekanica za nastavu i studentska pitanja.

Rezultate naučnog rada u početku su objavljivali u Istorijsko-pravnom zborniku koji je izlazio do 1952. godine, a od 1953. godine u svom zborniku Godišnjak. Zbornik se decenijama šalje u renomirane biblioteke univerziteta, fakulteta i naučnih instituta, a zastupljen je u SAD-u i Japanu.

Posebno je vrijedna biblioteka ove institucije. mišljenja je Ferhatović. Danas se u njoj, kao najbogatijoj i najbolje opremljenoj pravnoj biblioteci BiH, nalazi gotovo 200.000 bibliotečkih naslova, među njima i mnogi rariteti, koji pokrivaju sva pravna područja.

“U decembru održano je i regionalno takmičenje za centralnu i istočnu Evropu u Budimpešti iz medijskog prava pod nazivom ‘Monroe E. Price Media Law Moot Court’ u organizaciji Oxford Univerziteta i Instituta Bonavero za ljudska prava, a u kojem je Pravni fakultet osvojio 3. mjesto u okviru 12 takmičarskih fakulteta i time se plasirao na svjetsko takmičenje iz medijskog prava.”

Riječ je o renominarom takmičenju u kojem sudjeluju pravni fakulteti sa Oxforda, Stanforda, Yalea i drugi svjetski priznati fakulteti i univerziteti. Studenti se uključuju u uporedna istraživanja o pravnim standardima na nacionalnom, regionalnom i međunarodnom nivou te pruža mogućnost razvijanja argumenta (pismenih i usmenih) o najnovijim pitanjima u oblasti medija i IKT prava, pojašnjeno je na zvaničnoj web stranici Univerziteta u Oxfordu.

Tokom prošle godine, trenersko-takmičarski tim ovog fakulteta je učestvovao i na takmičenju u simulaciji krivičnog postupka u Nišu, a na kojem su, u jednoj od kategorija, osvojili i prvo mjesto.

Cilj je podizanje kapaciteta studenata pravnih fakulteta i mladih pravnika za ovladavanje praktičnim vještinama za primjenu Zakonika o krivičnom postupku, posebno vještinom pisanja optužnice, unakrsnog ispitivanja na glavnom pretresu i davanja uvodnih i završnih riječi u modelu adverzijalnog krivičnog postupka. Učešće na takmičenju omogućava da studenti kroz vannastavne aktivnosti nauče da primjene stečena znanja, naveli su organizatori u ranijem saopćenju.

“Podrazumijeva simulaciju pismene i usmene faze – postupak pred Evropskih sudom za ljudska prava. Ostvareni uspjeh se ogleda u osvojenom prvom mjestu u pismenoj fazi, te drugo mjesto u usmenoj fazi. U konačnici, zauzeli smo drugo mjesto u ovom takmičenju.”

Prateći dinamiku života, razvoj digitalizacije i Al, uveli su nove predmete, poput: Pravo kulturnih industrija, Pravo modne industrije, Digitalna imovina, Regulacija digitalne imovine i druge.

Akademija scenskih umjetnosti jedna je od najvećih proizvođača sadržaja u državi sa 20 cjelovečernjih predstava i 30 kratkih filmova godišnje, rekao je dekan akademije Faruk Lončarević, dodajući da su u rezultatima (predstavama, filmovima i projektima profesora) ostali dominantni, iako često nepriznati i marginalizirani, i u regiji.

Uprkos ograničenom broju studenata, neadekvatnoj infrastrukturi, te sve slabijem i hronično nestabilnom sistemu podrške u profesionalnoj sferi, njihovi alumniji, profesori i studenti nižu uspjehe. Gotovo svaka produkcija u regionu ima njihove alumniste.

“Imamo nagrade sa Edinburškog festivala, Evropske akademije, Cannesa, Berlina, a naši profesori i alumniji su svjetska imena pozorišne i filmske umjetnosti. Kao primjer naše pozicije u regiji u smislu kvalitete možemo uzeti samo činjenicu da su naše alumne prvakinje HNK u Zagrebu, Rijeci, Splitu (ujedno i trenutna direktorica drame).”